Noże tokarskie – rodzaje i zastosowanie

Toczenie to jedna z podstawowych technik obróbki skrawaniem. Jej istotą jest uzyskanie założonego kształtu poprzez stopniowe zdejmowanie kolejnych warstw z powierzchni obrabianego materiału w trakcie jego ruchu obrotowego. Urządzeniem służącym do toczenia jest tokarka, zaś bezpośrednim narzędziem skrawającym nóż tokarski. Wykorzystując odpowiednio dobrane noże tokarskie możemy dokonać toczenia zewnętrznego i wewnętrznego, przecinania, wcinania, rowkowania i gwintowania.

Rodzaje noży tokarskich i ich zastosowanie

Podziału noży tokarskich można dokonać ze względu na różne kryteria. W literaturze fachowej często stosowane jest rozróżnienie według określonej techniki obróbki na: noże punktowe (stykające się z obrabianym materiałem punktowo, czyli tylko wierzchołkiem ostrza), noże kształtowe (do obróbki powierzchni służy krawędź ostrza) i noże obwiedniowe (kształtują powierzchnię przetaczając się po niej).

Inna popularna klasyfikacja rozróżnia noże tokarskie ze względu na ich konstrukcję:

• Noże tokarskie jednolite (noże ze stali szybkotnącej) – wykonane z jednego rodzaju materiału, najczęściej ze stali szybkotnącej HHS. Charakteryzuje je duża odporność na ścieranie i możliwość pracy w wysokich temperaturach. Sprawdzają się w obróbce wykańczającej i zgrubnej.

• Noże tokarskie składane – wyposażone w wymienne płytki ostrza z węglików spiekanych, dzięki czemu minimalizowane są koszty ich eksploatacji. Stosowane do obróbki szybkościowej i wydajnościowej. Ich zaletą jest wysoka precyzja i powtarzalność działania.

• Noże z płytką lutowaną – zwane też nożami łączonymi lub bimetalowymi. Przeznaczone są do toczenia wzdłużnego, zewnętrznego oraz wewnętrznego, jak również do przecinania i planowania. Zużycie lub uszkodzenie płytki oznacza konieczność zakupu nowego noża.

• Noże tokarskie oprawkowe – ich głównym zadaniem jest wykonywanie nowych noży tokarskich o nieregularnych kształtach – noży promieniowych, przezieraków, wytaczaków i zdzieraków. Produkowane są ze stali SW18 oraz HSS i w zależności od przeznaczenia różnią się kształtem – najczęściej jest to kwadrat, prostokąt oraz okrąg.

Oznaczenia noży tokarskich do konkretnych materiałów

Stosowane w nożach tokarskich ostrza dedykowane są do obróbki konkretnych materiałów. Ich rozróżnienie ułatwiają stosowane oznaczenia kolorystyczne zgodne z międzynarodową normą ISO:

• grupa P, niebieska – obróbka stali i staliwa. Dodatkowe oznaczenia (S10, S20, S30) wskazują poziom dokładności obróbki (dokładna, średnio-dokładna, zgrubna).

• grupa M, żółta – obróbka stali nierdzewnej (w tym stal: manganowa, nierdzewna, żaroodporna, żarowytrzymała i metale kolorowe), staliwa i żeliwa.

• grupa K, czerwona – obróbka żeliwa, stali stopowych, austenitycznych stopów metali kolorowych oraz materiałów niemetalicznych dających krótki wiór, stopy miedzi, stopy lekkich materiałów żaroodpornych i tworzywa sztuczne. Oznaczenia K10 i K20 wskazują poziom dokładności obróbki: dokładna/średnio-dokładna, średnio-dokładna/zgrubna.

Dodatkowo, w poszczególnych krajach bywają stosowane oznaczenia lokalne, np. PN (Polska), DIN (Niemcy) czy GHOST (Rosja).

Noże tokarskie w ofercie ART-MET

Firma ART-MET oferuje szeroki wybór noży tokarskich renomowanych firm, takich Fenes czy Pafana. Noże wszystkich wymienionych wyżej typów i kategorii są dostępne w różnych kształtach i wymiarach: noże czołowe, wygięte, proste, spiczaste, szerokie, do gwintu wewnętrznego i zewnętrznego. Można je mocować na centrach tokarskich, tokarkach karuzelowych, obrabiarkach wielozadaniowych i dużych obrabiarkach z przesuwną głowicą. Umożliwiają uzyskanie każdego poziomu dokładności obróbki oraz profilowanie nawet dużych przedmiotów.